Als telg van een echte ‘Muziek op Schoot-familie’ - zowel mijn tante Herma Hopster als mijn achternicht Paula Hopster maken deel uit van de grondleggers - heb ik de eer om geïnteresseerden over de Zomerweek te vertellen. Ik volgde deze fantastische, bruisende week, vól inspiratie, en bracht daarmee een lang-gekoesterde wens in vervulling: muziek met het jonge kind! Het was de aftrap van een nieuw pad in mijn pedagogische en muzikale loopbaan.

Opgegroeid met muziekspelletjes

Mijn tante Herma heeft mij vanaf jonge leeftijd in allerlei situaties van liedjes en muzikale spelletjes voorzien, wat steeds nieuwe leuke ervaringen opleverde. Zo werd het liedje ‘Onder de vleugels van moeder kip’ door de kleinste neefjes en nichtjes letterlijk uitgebeeld op een familiefeestje.

Als volwassene heb ik in mijn loopbaan de liedjes uit ‘Zingen met Duimelot’ en ‘Zingen met Likkepot’ goed benut bij het geven van muzieklessen op een ZML-school (nu Cluster 4). Zoals ‘Achteruit’ waarbij de kinderen achteruit lopen op het liedje, totdat ze een fluitje horen blazen en weer naar voren gaan.

De wens om op dit Muziek op Schootpad door te gaan ontstond tijdens eerdere studies en mijn werk als orthopedagoog bij volwassenen en ouderen met een verstandelijke beperking. Op allerlei manieren heb ik te maken met de ontwikkelingsleeftijd van het jonge tot zeer jonge kind en wat muziek hierbij kan bieden. De MoS-‘bijbel’ ‘Muziek tussen schoot en school’ van Marijke Albers en Rita Rikhof (uitgeverij De Toorts, 2011), had ik jaren geleden al uitgebreid bestudeerd bij het ontwerpen van een behandelmodule muziektherapie voor jonge kinderen in de kinderrevalidatie; mijn afstudeeronderwerp.

Zomerweek

Met een groep van ongeveer twintig medestudenten heb ik deelgenomen aan de Zomerweek van 2019. We begonnen direct zingend; het lied ‘Hello, good morning, how are you..’ werd vrolijk benut om iedereen handenschuddend te begroeten. Een feest, wat een plezier!

Ook is de voorbeeldles die Félice van der Sande de eerste dag gaf me goed bijgebleven, met name het onderdeel ‘Klassiek met knuffels’. Tijdens deze les kroop ‘Rupsje Nooitgenoeg’ zelf op passende klassieke muziek langs, over en door een blad. Félice gebruikte een rupsknuffel, een blad van papier en haar eigen mimiek en bewegingen. Als een ware kunstenaar bracht zij de rups echt tot leven en ging daar helemaal in op. Wij werden zelf onderdeel van het verhaal en zagen de emoties die het diertje zou kunnen beleven. Wat was dát leuk en leerzaam! Zo zal dat kinderen ook vergaan.

Sindsdien was dit ons favoriete onderdeel in de lessen van de Zomerweek. Vervolgens werkten we de rest van de week op allerlei manieren intensief met elkaar samen. Bijvoorbeeld bij de theoretische verkenningen over wat een kind van 0 tot 4 al kan per ontwikkelingsfase, als het gaat om motoriek of concentratie.

In groepjes wisselden we kennis en ervaringen uit: wanneer kan een kind gericht trommelstokjes gebruiken of zelf in zijn handen klappen? Dit konden we later zelf bekijken in de praktijklessen die de docenten gaven aan kinderen met hun ouders uit de omgeving en aan kinderdagverblijven in de buurt.

Succesfactoren

Zittend in een kring, rondom het kringetje van ouders met hun kinderen en een MoS-docent, vond ik het tijdens die praktijklessen heel boeiend om te zien dat zelfs de kleinste elementen zoveel effect kunnen hebben. Zo geeft de kring van matjes elk ouder-kindpaar een eigen plekje; een belangrijke bijdrage aan de rust en structuur in de les.

Het was leerzaam om te observeren en na afloop met elkaar te bespreken wat de lessen tot een succes maakt, namelijk: werken met een logisch opeenvolgend programma en binnen dat programma inspelen op de reacties van de kinderen. Met de juiste balans tussen inspanning en ontspanning ontstaat er haast vanzelf een fijne ‘flow’ in de les.

Zo zagen wij een activiteit rondom het liedje ‘Rijden in een autootje’, waarbij de kinderen achter de docent aan mochten lopen met een stuurtje in de handen. Dit werd gedaan op een wat later moment in de les, toen de kinderen al een beetje gewend waren aan de docent en zij er ook vertrouwen in had dat rondlopen op muziek mogelijk was. Ook het inbouwen van een luistermoment, waarbij een speciaal instrument, een specifieke klank of een muziekstuk de volle aandacht krijgt, kan bijdragen aan het succes van de les.

Eigen instrument

Verder ging het deze week om muzikaal onderzoek en zelf beleven wat de mogelijkheden zijn: door veel te spelen op het eigen instrument - in mijn geval is dat de (dwars)fluit -, een zangmasterclass en een ukeleleworkshop te volgen, en allerlei aanwezig (spel)materiaal uit te proberen. Zo zaten we ook verschillende keren met een pop of teddybeer op schoot in de kring, om mee te doen met lesonderdelen verzorgd door de inspirerende docenten: Félice van der Sande, Sharon Cijs en Marjanka van Maurik.

We maakten ook onze eigen ‘Klassiek met knuffels’-activiteit door in de kring van studenten te experimenteren met wat onze eigen knuffels op muziek konden. Daarnaast besteedden we aandacht aan het gebruik van ons eigen instrument in Muziek-op-Schootlessen. Ik ontdekte dat ik door simpelweg te improviseren met een kinderliedje als basis al heel snel voor veel plezier en muzikale grapjes kon zorgen.

Inmiddels heb ik in mijn stages ook mogen ervaren dat ik de fluit heel doeltreffend kan inzetten als de aandacht wat verslapt. Als kinderen afgeleid zijn of de kring dreigen te verlaten, heeft het fluiten soms echt een betoverend effect: de interesse is opnieuw gewekt en de kinderen zijn weer gericht op wat er in de kring gebeurt. Ik gebruik dit graag om een overgang te creëren naar het volgende onderdeel van de les, wat soms ook de afsluiting kan zijn.

Gedurende de week werkten we met de hele groep aan een eindvoorstelling, het ‘Klein Duimpjeconcert’ dat we op de laatste dag uitvoerden. Een superleuke gelegenheid om veel nieuw geleerde kennis al in de praktijk te brengen met onze groep vol creatieve, muzikale mensen! Al werd er in de lessen van de Zomerweek nauwelijks expliciet aandacht aan besteed, er waren mogelijkheden en ideeën genoeg zo met de hele lesgroep.

Uiteindelijk hebben we in één middag een leuke voorstelling uitgedacht, bestemd voor ouders/verzorgers met jonge kinderen uit de omgeving. Een groot deel van hen had meegedaan aan de praktijkgroepen, anderen kwamen uit onze eigen kennissenkring. We voerden het buiten uit, in de regen, maar dat kon de pret niet drukken. Zingen, spelen, klappen, dansen, meedoen, knuffels, muzikaal kiekeboe.. alles kwam voorbij. Wat mij betreft een feest!

Maneschijn Muziek

Inmiddels ben ik verder in de opleiding en heb ik de nodige ervaring opgedaan met lesgeven. Ik heb er zin in om me nog heel lang hiervoor in te zetten vanuit mijn prille bedrijfje ‘Maneschijn Muziek’.

Op langere termijn wil ik me daarmee ook gaan richten op kinderen en gezinnen die te maken hebben met ziekte en/of ontwikkelingsproblemen, waarbij ik dan mijn achtergrond als orthopedagoog kan benutten. Al met al was de Zomerweek een volwaardige en enthousiasmerende start van mijn ontwikkeling tot Muziek op Schootdocent.