Witte zwanen, zwarte zwanen
Witte zwanen, zwarte zwanen.
Wie gaat er mee naar Engeland varen?
Engeland is gesloten.
De sleutel is gebroken.
En is er dan geen smid in het land
die de sleutel maken kan?
Laat doorgaan, laat doorgaan.
Wie achter is moet voorgaan.
Bovenstaand kinderlied heeft van oorsprong een min of meer religieuze inhoud. In de loop van de tijd echter is de tekst veranderd. Oorspronkelijk was deze als volgt:
Witte zwanen, zwarte zwanen.
Wie gaat er mee naar Engelland varen?
Engelland is gesloten.
De sleutel is gebroken.
En is er dan geen timmerman
die de sleutel maken kan?
Laat doorgaan, laat doorgaan.
Wie achter is, moet voorgaan.
De betekenis van woorden en symbolen
De witte en zwarte zwanen staan voor begin en einde van een mensenleven; de witte zwanen voor de geboorte, de zwarte zwanen voor de dood. Engelland is het land van de engelen: Engelenland, de hemel.
‘De sleutel is gebroken…’: Niet voor alle gelovigen was (en is) het vanzelfsprekend dat er een vrije toegang was tot Engelland; door het kwaad van de mensen was de sleutel gebroken. Jezus, als de Messias, kon de sleutel maken; hij was immers ook de zoon van Jozef, de timmerman.
De laatste regel ‘Wie achter is, moet voorgaan’ verwijst naar een bijbels verhaal; een gelijkenis (parabel) waarin duidelijk wordt gemaakt dat de machtigen niet meer vanzelfsprekend de dienst uitmaken in het Messiaanse rijk. De laatsten worden de eersten, wie nakomt gaat voorop.
Bronnen
- Dr. J. van Vloten, Nederlandsche Baker- en Kinderrijmen, melodieën bijeengebracht door M.A. Brandts Buys, eerste druk 1871, vierde druk, 1894, Sijthoff – Leiden
- Lezing Christiaan Winter, Oude Kerk Amsterdam, 2005
Download Ozewiezewat deel 2 Witte Zwanen Zwarte Zwanen aug 2006
Witte zwanen, zwarte zwanen (in C)
TIP: een spel voor op het schoolplein (vermeld in de liedbijlage van De Pyramide 70-3 juli 2025):
- Twee kinderen die stiekem hebben besloten dat één de ‘appel’ is en de ander de ‘peer’ (alleen zij weten dat, de rest van de kinderen niet) vormen samen een poort door elkaars handen hoog vast te houden.
- De andere kinderen lopen zingend onder de poort door.
- Als het laatste woord van het lied wordt gezongen, laten de kinderen die de poort vormen hun armen zakken en zo ‘vangen’ ze een kind.
- Het ‘gevangen’ kind krijgt fluisterend, zodat de anderen het niet horen, de vraag: “Wat kies je, appel of peer?”
- Het ‘gevangen’ kind gaat na zijn keuze achter het kind staan dat hoort bij zijn keuze.
- Het spel herhaalt zich tot alle kinderen ‘appel’ of ‘peer’ hebben gekozen.
Het kan een op zichzelf staand spel zijn of een manier om kinderen willekeurig in twee groepen te verdelen. Een andere versie is dat er gewoon een kind wordt ‘gevangen’ en dat dit de uitdaging is.